Jakie scenariusze przygotowuje resort edukacji na wrzesień dla szkół w związku z niestabilną sytuacją epidemiczną? Co z zapowiadaną nauką o zdrowiu i programami, które mają poprawić zdrowie uczniów? O to „Puls Medycyny” zapytał Ministerstwo Edukacji i Nauki.

W wielu placówkach już ruszyły przygotowania do nowego roku szkolnego. „Puls Medycyny” postanowił sprawdzić, jak wygląda „zdrowotny” plan zajęć dla dzieci przygotowany przez resort edukacji i nauki. Na początek, usłyszeliśmy, że na chwilę obecną szef MEiN Przemysław Czarnek przewiduje rozpoczęcie nauki we wrześniu w tradycyjnej formie, tj. stacjonarnie.

Ta deklaracja powinna ucieszyć uczniów, którzy pewnie zdążyli już zatęsknić za spotkaniem rówieśników. Podobnie jak ich rodziców, których gros nie wspominało dobrze nauki zdalnej.

Co z lekcjami o zdrowiu?

Spytaliśmy też o to, jak MEiN pomoże uczniom lepiej zadbać o zdrowie i sprawność.

Przypomnijmy, że o potrzebie wprowadzenia do szkół tzw. godziny o zdrowiu przedstawiciele resortów zdrowia i edukacji mówili już w roku 2018 roku, co miało pomóc walczyć m.in. z narastającą falą otyłości wśród dzieci czy coraz częściej pojawiającymi się w przestrzeni publicznej fake newsami dotyczącymi zdrowia. Wdrożenie ścieżki „edukacji prozdrowotnej” w szkołach odwlekła pandemia. Czy teraz, gdy rząd tak wiele mówi o tym, że zdrowie traktuje priorytetowo, ta idea powróci?

– MEiN obecnie nie ma planu na wprowadzenie nowego obowiązkowego przedmiotu pn. zdrowie. W ramach ramowych planów nauczania realizowane są treści zdrowotne na wielu przedmiotach nauczania, w tym także podczas zajęć z wychowawcą. O tym, jakie szczegółowe tematy z zakresu problemów zdrowotnych będą omawiane, decyduje każdorazowo wychowawca w ramach realizacji zadań określonych w programie wychowawczo-profilaktycznym szkoły lub placówki, mając na uwadze potrzeby konkretnej grupy uczniów, a także problemy sygnalizowane przez dyrektora szkoły, nauczycieli, rodziców oraz aktualną sytuację społeczno-zdrowotno-ekonomiczną – odpowiada nam resort edukacji.

Jak przekazuje Adrianna Całus, rzecznik MEiN, powszechna edukacja prozdrowotna i promocja zdrowego stylu życia jest na bieżąco realizowana w szerokim zakresie w podstawie programowej.

Jak według ministerstwa edukacji jest realizowana edukacja zdrowotna uczniów?

W ocenie resortu treści nauczania edukacji zdrowotnej ustalone w podstawach programowych mają odpowiednio szeroki i wieloaspektowy zakres i są uwzględnione na wszystkich etapach edukacyjnych, od wychowania przedszkolnego począwszy. – Kształtowanie postaw prozdrowotnych odbywa się na zajęciach edukacyjnych (np. biologii, wychowaniu fizycznym, wychowaniu do życia w rodzinie, etyce), w tym w ramach realizacji zadań określonych w programie wychowawczo-profilaktycznym szkoły lub placówki, uchwalanym przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną – wyjaśnia resort edukacji.

Dodaje, ze od roku szkolnego 2020/2021 wprowadzono obowiązek realizacji na zajęciach z wychowawcą w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych zagadnień dotyczących istotnych problemów społecznych, m.in. zdrowotnych. Powstaje więc - jak wskazuje ministerstwo - wiele materiałów np. w postaci scenariuszy, które wspierają nauczycieli w prowadzeniu atrakcyjnych i przede wszystkim opartych na naukowych źródłach zajęć o zdrowiu.

Profilaktyka chorób nowotworowych w szkole

„ Puls Medycyny” zapytał też, na jakim etapie jest realizacja wprowadzenia zajęć dydaktycznych z zakresu profilaktyki chorób nowotworowych w szkołach, co ma związek z uchwałą Rady Ministrów dotyczącą programu „Narodowa Strategia Onkologiczna na lata 2020-2030”. W jego ramach w pkt 2. zawarto: inwestycje w edukację, prewencję pierwotną i styl życia realizowane przez m.in. kształtowanie postaw prozdrowotnych u dzieci i młodzieży.

Jak przekazuje nam MEiN, aktualnie we współpracy z Ministerstwem Zdrowia jest realizowany przetarg, którego przedmiotem jest opracowanie materiałów dydaktycznych do zajęć o zdrowiu dla klas 4-8 szkół podstawowych oraz dla szkół ponadpodstawowych. – Liczymy, że efekty powstałe podczas międzyresortowej współpracy będą bardziej dopasowane do potrzeb odbiorców i przyczynią się do poprawy świadomości dzieci i młodzieży w zakresie wpływu postaw prozdrowotnych na choroby nowotworowe – przekazuje rzeczniczka MEiN.

W odpowiedzi na nasze pytania Ministerstwo Edukacji i Nauki podkreśla, że ponadto realizuje szereg działań i programów, które mają na celu poprawę zdrowia dzieci i młodzieży.

Jakie programy promujące aktywność fizyczną i edukacje zdrowotną przewidziano dla uczniów?

W 2021 roku Minister Edukacji i Nauki zlecił wykonanie zadania pn. „Aktywny powrót do szkoły” mającego na celu przeszkolenie kadry nauczycielskiej w zakresie prowadzenia lekcji wychowania fizycznego i zajęć ruchowych w ramach walki ze skutkami pandemii oraz promocję i wdrażanie regularnej aktywności fizycznej i zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży. Tematy szkoleń dotyczyły zarówno aspektów psychologicznych, jak i zdrowotnych. Celem drugiego etapu pn. „Sport Kluby” było poprawienie kondycji fizycznej dzieci i młodzieży poprzez ich udział w dodatkowych nieodpłatnych zajęciach sportowych. Organizacja dodatkowych zajęć stanowiła punkt wyjścia do przeprowadzenia badań naukowych, które pozwoliły określić stan kondycji fizycznej dzieci i młodzieży po okresie izolacji spowodowanej pandemią COVID-19.

Koszt realizacji zadania w roku 2021 to ponad 40 mln zł.

W 2022 roku MEiN zlecił Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie kontynuację programu szkoleń dla nauczycieli z całej Polski oraz zajęć pozalekcyjnych dla uczniów tzw. Sport Klubów, mające na celu poprawę stanu kondycji (fizycznej i psychicznej) uczniów. Przewiduje się organizację szkoleń dla około 1000 osób oraz zorganizowanie 400 000 godzin dodatkowych zajęć sportowych.

Do maja 2022 r. zarejestrowano już 5 357 zgłoszeń od nauczycieli chętnych do realizacji dodatkowych zadań w ramach „Sport Klubów”.

Koszt realizacji zadania w roku 2022 oszacowano na ponad 36 mln zł.

Będą badania i program w zakresie żywienia dzieci

Dodatkowe projekty zlecone przez resort edukacji dotyczą badań naukowych procesu żywienia dzieci i młodzieży, zmiany nawyków żywieniowych, diet i aktywności fizycznej. Realizatorem tego zadania jest Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

W ramach projektu przeprowadzenie zostaną ogólnopolskie badania dotyczących sposobu żywienia i stanu odżywienia dzieci w wieku 7-13 lat. Celem projektu jest też zdiagnozowanie stanu wiedzy i świadomości nauczycieli szkół podstawowych z zakresu żywienia człowieka, jak również rodziców/opiekunów dzieci i młodzieży uczestniczących w projekcie. Wyniki badań będą podstawą do zaplanowania i wdrożenia działań edukacyjnych na temat prawidłowego żywienia w zakresie najbardziej newralgicznych obszarów, charakteryzujących się najniższym poziomem wiedzy żywieniowej wśród osób uczestniczących w projekcie.

Ocenie poddana zostanie również organizacja żywienia dzieci w szkołach podstawowych, na podstawie której opracowane będą zalecenia dla programów optymalizujących żywienie dzieci w szkołach oraz dla podmiotów i instytucji organizujących i prowadzących żywienie (np. stołówka szkolna; catering).

Z kolei Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH – PIB) ma przygotować ogólnopolski program edukacji żywieniowej uczniów klas I-VI szkół podstawowych, a następnie we współpracy z SGGW zająć się przeszkoleniem nauczycieli w zakresie racjonalnego żywienia dzieci.

Polski Związek Lekkiej Atletyki będzie zaś realizował program „Lekkoatletyczne Nadzieje Olimpijskie”. W jego ramach przewidziano organizację zawodów sportowych w szkołach podstawowych w obszarze dyscypliny sportowej lekkoatletyka. Planowany jest też cykl wydarzeń promujących i popularyzujących pozytywny wpływ sportu na fizyczny oraz psychiczny rozwój dziecka.

Na realizację przedsięwzięcia zaplanowano kwotę 1 mln zł.

Katarzyna Lisowska